Global piyasalarda bini aşkın sanal para ortaya çıkarken, piyasa değeri 150 milyar doları aştı. Güvenirliği konusunda tartışmalar olsa da sanal paraların ve blockchain teknolojisinin önümüzdeki süreçte de popülerliklerini arttırması bekleniyor.

Bir taraftan 2009’da cüzi bir parayla yapılan yatırımın milyonlarca dolara ulaşmasının öykülerini gazetelerde okuduğumuz gibi , tepe seviyelerde yapılan yatırımların birkaç ay içinde yarı yarıya düşmesine ilişkin hayal kırıklıklarına da tanıklık edebiliyoruz. Bitcoin’den bahsediyoruz… Geçen yıl  gerçekleştirdiği hızlı yükselişiyle sanal paranın popüler olmasına yol açan bitcoin , hiçbir merkezi otoriteye bağlı olmamasıyla dikkat çekiyor. Ön planda olan bitcoin olsa da aslında tek sanal para birimi o değil. Geçen yıl 400’e yakın sana para çeşidi ortaya çıkt. Günümüzde bitcoin dışında oldukça popüler hale gelen ve altcoin olarak ifade edilen Ethereum, Ripple, Litecoin , Namecoin, Primecoin, Zcash gibi bir çok yeni sanal para birimi ve onların yanında blok zinciri olarak tanımlanan blockchain teknolojisi mevcut. Güvenirliği konusunda tartışmalar olsa da   sanal paraların blockchain teknolojisi popülerliklerini arttırması bekleniyor.

150 MİLYAR DOLARI AŞTI

Temelde üç farklı kripto(şifreli) para çeşidi oluşmuş durumda, Bunlar; para birimi olarak kullanılanlar servislere erişim sağlamak için kullanılan jetonlar, (token modeli) ve hisse senedi gibi olanlar. Halen birkaç ülke dışında resmi bir statü kazanmasa da benzer teknolojiyi kullanan kripto para birimi piyasa değeri şimdiden 150 milyar doları aştı.  Bitcoin gibi kripto paraları en temel iki özelliği var. Birincisi arkasında kamu kurumu banka ödeme sistemi şirketi gibi merkezi bir otoritenin , yapının bulunmaması . Sistem , açık kaynak ve isteyen kendi kripto parasını yarabiliyor.

ÇALIŞMA GRUBU OLUŞTURULDU

Tartışmalar sürse bitcoin gibi sanal paraların uzun vadede her yerde bankalarında bunu kullanması ve buradan yeni ürünlerin çıkması bekleniyor .  Türkiye’de kabaca 60 binin üzerinde bitcion hesabı olduğu biliniyor. Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya , henüzbitcoin ve benzeri uygulamalara ilişkin doğrudan herhangi bir yasal düzenleme bulunmadığını belirterek , sanal para düzenlemeleri ile ilgili bir çalışma grubu kurulduğunu açıkladı.  Borsa İstanbul’unda BİSTcoin ve altına dayalı bitcoin ürünü üzerinde çalıştığı konuşuluyor. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı TCMB ve SPK ‘konuyu değerlendirdiğini vurgulayan KPMG Türkiye Vergi Bölümü Başkanı Abdülkadir Kahraman bitcoin ‘menlul kıymet ‘ ‘emtia’ veya ‘para olarak tanımlanaması alternatifleri üzerinde durulduğunu belirtiyor.

BLOKZİNCİRİ TEKNOLOJİSİ

Kripto paranın  arka planındaki teknoloji olan blockchain ise merkezi bir kontrolü olmayan dağınık veri tabanı. Blocchain bitcoinle ilgili olarak gerçekleştirilen tüm işlemlerini kayıt altına alan bir kayıt defteri olarak tanımlanıyor. Blockchain sistemi kullanıcılarına güvenilir bir ortam sunarak dijital işlemlerin sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlıyor. Blockchain teknolojisi, varlıkları aracılara ihtiyaç duymadan , açık bir ağ üzerinden herkesin erişimine sunuyor. Kayıtların değiştirilemediği ve geri alınamadığı bir veri tabanı olarak ifade edilen bu teknoloji, zincirleme bir modelle inşa ediliyor. Avrasya  Blockchain ve Dijital Para Araştırmaları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı  Av. Kadir Kurtuluş, Türkiye’de mevzuat çalışmalarının hızlıca yapılmasını ve bu teknolojinin yayılması ,araştırılması ve geliştirilmesini amaç ettiklerini söylüyor. Kadir Kurtuluş;
“Blockchain; önümüzdeki yıllarda tüm bankacılık işlemleri , tapu devirleri,  ödeme sistemleri, değerli taşlar, telif hakları, ve diğer hakların korunması , e-devlet çalışmaları,yerel ve genel seçimler ,sağlık hizmetleri, e-ticaret dijital sözleşmeler ve daha birçok alanın teknolojik altyapısı olacak” diyor.

BANKALAR KULLANIYOR

 Türkiye’de uluslararası borsalar da işlem gören bir kripto para şuan  için yok. Fakat buna yönelik projeler var. Blockchain girişimi Copyrobo, kripto para birimi çıkartma aşamasında, Copyrobo ,tüm dünyada işlemlerde kullanılabilecek kripto para arzını yakında gerçekleştirecek.

Türkiye’de son dönemde özellikle bankalar tarafından bu teknoloji kullanılmaya başlandı. Örneğin Akbank,uluslararası para transferinde blockchain teknolojisini kullanan teknoloji şirketi Ripple ile anlaştı. Akbank Direkt Bankacılıktan Sorumlu  Genel Müdür Yardımcısı Tolga Ulutaş ‘’Blockchain teknolojisiyle müşterilerimize yenilikçi dijital ürünler sunmaya devam edeceğiz . Bu yıl Ripple teknolojisini önce kurumsal ardından da bireysel müşterilerimizin işlemlerinde kullanacağız. Hız ve şeffaflığı arttırırken , maliyetleri de düşürerek para transferi dahil bir çok alanda yeni bir dönem açacak ‘’ diyor.

ABank da iştiraki olduğu Katarlı The Commercial Bank ve grup bankaları Umman Ulusal Bankası (NBO) ve Birleşik Arap Bankası ( UAB) ile mısır ve Hindistan ‘dan bankalarla kurduğu ortaklık sonucu, blocchain teknolojik altyapısı kullanarak uluslararası para transferi gerçekleştirdi.

Bankaların dışında ödeme sistemleri şirketleri de bu sistem için istekli .Bankalararası Kart Merkezi(BKM) yeni yıl gündeminde blockchain sistemi yer alırken , iyzico CEO’su Barbaros Özbugutu ‘’ Sektörde bizi blockchain üzerinden servis geliştirn yeni girişimler bekliyor . Bizim de blockchain ile projelerimiz var ‘’ diyor .

Sistem nasıl işliyor ?

Öncelikle bitcoin’i kullanacak kişiler bilgisayarlarına veya akıllı telefonlarına dijital bir cüzdan yüklüyor. Bu cüzdan bitcoin alıp transfer etmek için gereken şifreleme teknolojileri sağlıyor. Public Key ve Private Key denilen tekniklerle bir borsanın veya onun aracılık ettiği birinin cüzdanından , o günkü fiyat üzerinden kendi cüzdanınıza bitcoin alım işlemi başlatıyorsunuz. Bu işlem talebi aynı anca dünyadaki tüm madenci sunuculara sizin anahtarlarınızla şifrelenerek yayınlıyor. Madenciler bu talebi, blok zincirine kayıt etmek için özel ve belirlenmiş bir şifreleme teknikleri kullanarak yeni bir blok oluşturup zincire ekliyor . Bu tek blok zinciri sayesinde tüm işlem geçmişleri iç içe geçiyor ve bu çıktıların tamamen rastlantısal verilerle oluşturulması nedeniyle geriye doğru değiştirilmesi neredeyse olanaksız hale geliyor.

Kaynak; Ekonomist