Kadir Kurtuluş
Avrasya Blockchain ve Dijital Para Araştırmaları Derneği Başkanı
“GANİMET TATLI, MUSİBET ACI, NASİHAT SIKICI!”
Her kripto paraya yatırım yapılır mı?
Arkasında işlem gücü ya da işlem gücünü yaratacak dünyaca kabul görmüş bir teknoloji bulunmayan kripto paralardan uzak durulmalı. Genelde bu şekilde çıkan kripto paralar, saadet zinciri olmaktan öteye gidemez. Tek fark, bu saadet zincirinin halkaları biraz daha uzun olabilir ve arada al-sat yaparak kar elde etmiş olabilirsiniz. Ama en nihayetinde zincire eklenecek halka kalmadığında topyekûn bir yıkım söz konusu olacaktır.
Bu alanda yatırım yapacaklar kesinlikle hiçbir vaatten ve beklentiden yola çıkmamalı. Çünkü bu hayallerin gerçekleşme ihtimali belirsiz. İlla bu yatırım yapılacaksa dünyada kabul görmüş ve işlemlerde kullanılmaya başlamış kripto paralar öncelik olmalı. “İşlemlerde kullanılmak” ile “şu şu işlemlerde kullanılacakmış” kavramları farklıdır. Kabul gören ve kullanılandan yola çıkılmalıdır. Diğerleri ise beklenti ve hayal satmaktan öte değildir. Bu tip beklenti ve hayal satışları bu piyasanın en iyi pazarlama araçlarıdır. Sizin tarafınızda ise en çok dikkat etmeniz gereken noktadır. Şık web siteleri, havalı danışman listesi, profesyonel “white paper” vb bunlar 1 haftada hazırlanır unutmayın ve yatırım yaparken kriterlerinizi doğru belirleyin.
Borsalar aracılığıyla yapılan kripto para yatırımları ne kadar güvenli, nasıl hak arayabilirim?
Genel olarak dünyada kurulu kripto para borsaları, devletlerin geleneksel borsalar için uyguladığı sıkı regülasyon ve denetimlere şu an için tabi değil. Dolayısıyla tasarruflarınızın korunması ve güvenceye alınması noktasında kripto para borsalarıyla baş başasınız diyebiliriz. Hak arama tarafında özellikle Türkiye’de kripto paralarla ilgili regülasyonlar henüz oluşturulmadığı için bu noktada da hak kayıpların önlenmesine dair genel hukuk yöntemleri haricinde özel bir düzenleme mevcut değil. Borsalar kısmında da yine genel hukuk yollarına başvurulabilir fakat etkili ve sonuç getirecek bir hak arama yolu olmayacaktır. Zira kripto paralarının tanımının olmayışı hukuk nezdinde kabul gören bir delille ispat edilememe gibi bir sonuç doğurur. İspat sorunu da hak aramayı güçleştirir, hatta imkânsız hale getirebilir. Kripto paranın ve regüle olmayan kuruluşlar üzerinden yapılan işlemlerin kayıtları o ülke hukuku tarafından tanınmazsa delil olarak da kabul edilemeyebilir. Ya da ancak, iki kişi arasındaki WhatsApp kaydından daha aşağıda bir delil olur. Belki mesajda kaydı gösterip “Ben sana şu kadar para verdim” derseniz daha tutarlı görülebilirsiniz. ICO’ya ya da bir Bitcoin cüzdanından başka bir Bitcoin cüzdanına para gönderdiğinizde o paranın Türkiye’de hukuken bir karşılığı olmadığı için hiçbir sonuç alamazsınız. Ama belki Japonya’da dava açarsanız kazanırsınız. Çünkü Japonya, Bitcoin kayıt zincirini tanıyor. En azından orada bir delil olarak kullanılabiliyor.
Riskler bir tarafa, önümüzdeki gerçek, önemli ölçüde yatırımların kripto para borsaları aracılığıyla yapıldığıdır. Devletin bakışı bu gerçekten yola çıkarak ortaya konulmalıdır. Özellikle Türkiye’de şirket kurup faaliyet gösteren ciddi kripto para borsalarının regüle edilmesi noktasında yıkıcı bir etkiyle değil yapıcı bir bakış açısıyla süreç ilerletilmelidir. Yıkıcı bir tavır, bu borsalardaki paraların, ülkemize ait tasarrufların, kripto paralar üzerinden anlık olarak yurtdışına çıkması problemini getirebilir. O zaman önemli kayıplar yaşanabilir.
Saadet zinciri mi? Kripto para mı?
Arkasında işlem gücü, kullanıcı sayısı ve gerçek bir iş olmayan kripto paralara ya da bu tarz oluşumlara, projelere kesinlikle ve kesinlikle temkinli yaklaşılmalıdır. Arkasında proje olan bir kripto para ya da kayıt zinciri girişimi hiçbir şekilde bugün size “2 bin lira yatırın, 2 ay sonra 4 bin lira alırsınız” gibi bir şey söyleyemez. Bu söylemlerde bulunan kişilerden kesinlikle uzak durun. Çünkü bu çok yeni bir teknoloji, birçok yeniliklerle beraber birçok problem de var. Böyle kesin bir öngörü yalan söylemeye eşittir.
Bilmediğiniz sulardasınız; küçük balıklar, balinalara dikkat!
Kripto paralar; bilinmeyen, büyük ve derin okyanuslardır. Bu okyanuslarda bilmediğiniz yerler gibi bilmediğiniz büyük aktörler de var. Kripto paralar şu anki konumuyla tam olarak bilinemeyen ve öngörülemeyen bir mecra. Zira ölçmek için istatistik gerekir. İstatistik için de veri. Dünya ekonomisi blockchain teknolojisiyle baştan aşağı yeniden kurgulanıyor. Burada blockchain ticaret, A kripto parası da dolar olarak görülebilir. Henüz ne ticaretin ne de onun üzerinde kullanılacak kripto paranın ne olacağı ortaya çıktı ya da ilan edildi. Şu aşamada işleme dayalı olmayan ve yatırımcılarla büyüyen bir piyasa gördük. Bu piyasada her zaman tehlikede olursunuz. Zira bu derin okyanusta küçük balığın yanından bile geçse balinalar, zararları büyük olur.
Kısa vadede al-sat yapmak isteyenler, en belirsiz kripto para birimini belki bir milyon kat artar diye almak isteyenler, network veya saadet zinciri benzeri tuzaklarla büyük vaatlere kanıp dolandırılanlar ya da bu işi özellikle blockchain teknolojisini çok iyi araştırıp profesyonelce yapanlar olacaktır. Önerimiz piyasadaki blockchain, kripto para, kripto para borsaları, piyasa oyuncuları gibi kavram ve kişileri bilerek, hukuki sonuçları öngörerek ve analiz ederek hareket edilmesidir.
Her ne kadar bu önerileri yapsak da her geçen gün Çiftlikbank, Turcoin gibi tuzaklarda mağdur olanları duymaya devam ediyoruz. Sonuç olarak; ganimet tatlı, musibet acı, nasihat sıkıcı…